Chánh niệm trả lời cho câu hỏi làm thế nào để có được sự hạnh phúc và an lạc? Cùng EDUFA tìm hiểu qua bài viết bên dưới.
1. Chánh niệm là gì?
Sống trong chánh niệm hiểu đơn giản chính là tập trung vào hiện tại với một tâm thế không phán xét. Thoạt nghe thì có vẻ đơn giản, nhưng sự thực lại khó hơn rất nhiều.
Bạn hiện tại ngồi đó, nhưng những suy nghĩ trong đầu thì lại không. Chúng ta bị dẫn dắt bởi những suy nghĩ, những mối lo về quá khứ, tương lai.
Trong đầu luôn chạy đoạn nhạc NST – Non Stop Thinking, nào có được mấy khi thảnh thơi tâm trí? Đây chính là nguồn cơn của mọi cảm xúc tiêu cực bất an, lo lắng. Và đôi khi là cả sự tức giận.
2. Phương thức hoạt động của chánh niệm?
Thiền sư Minh Niệm đã có cách ví von thật hay về chánh niệm và cảm xúc. Hình ảnh của cảm xúc ví như một đứa trẻ đang khóc trong phòng. Và chánh niệm là một bà mẹ, xuất hiện khi nghe tiếng khóc của con để an ủi, vỗ về.
Khi đứa trẻ có cảm xúc bùng nổ, hay kháng cự,… ta có thể nhận biết được phải chăng còn một vấn đề gì đó ẩn sâu khiến em phản ứng? Đó có thể là do cái tã quá chặt, em đang đói, đang khó chịu vì bị kiến cắn,…
Tương tự khi ta cảm thấy giận dữ, lo lắng, chánh niệm sẽ nhận thức kịp thời. Nhìn nhận, quan sát vỗ về cảm xúc đó với một trạng thái bao dung nhất mà không phán xét.
Ghi nhận mình đang có loại cảm xúc này. “Mình đang giận dữ” như khi ta xem một bộ phim, quan sát nó như dòng chảy của con suối. Để nếu được ta truy vấn tìm ra nguồn cội của những xúc cảm này. Dù kết quả ra sao, vẫn luôn đón nhận.
Cần hiểu đã là con người thì việc chúng ta có những hỉ nộ ái ố là vô cùng bình thường. Quan trọng là ta nhận biết được nó chứ không đồng nhất hoàn toàn.
3. Cách thức ứng dụng
Để có thể gia tăng khả năng chánh niệm thì thiền chính là phương pháp vô cùng hiệu quả. Đối với những người mới thì việc thực hành thiền tập trong thời gian 20 – 40 phút có thể khá khó khăn.
Bạn có thể lựa chọn tập thiền khoảng 5 – 10 phút thời gian đầu và tăng dần theo thời gian.
Nếu cảm thấy khó trong việc ngồi thiền, bạn đọc cũng có thể sử dụng các phương pháp thiền buông thư (thiền nằm) thay thế.
Bên cạnh đó, bạn có thể luyện tập định tâm bằng cách an trú tập trung vào hơi thở của mình. Thay vì hướng bản thân ra bên ngoài và bị ngoại cảnh tác động.
Bất cứ khi nào những suy nghĩ, những cảm xúc xuất hiện hãy bình tĩnh quan sát nó. Ghi nhận những gì đang diễn ra bên trong. Hiểu rằng đây là bước đầu của việc chữa lành.
Từ những vấn đề tồn đọng bên trong, ta nhìn nhận và truy vấn được phần nào nguồn gốc của những cảm xúc. Thấy rằng “Mình tức giận có phải vì người kia không dễ thương hay nó nói lên vấn đề nào đó từ phía mình?”.
Tĩnh lặng, quan sát và theo thời gian bạn sẽ thấy những xúc cảm này lắng dần. Đây chính là sức mạnh của chánh niệm, khi ta biết quán tâm, thân, thay vì để nó dẫn dắt.
4. Hiểu về nguồn cơn, vì sao chánh niệm tác động tích cực lên đời sống con người?
“Thế sự vô thường” và mọi thứ bạn đang thấy ở hiện tại chưa chắc sẽ còn mãi ở mai sau. Nhưng ta lại thường hay đặt tâm vào các vấn đề ngoại cảnh xung quanh.
VD: Hôm nay tôi hạnh phúc vì anh ấy đối xử tốt với tôi. Nhưng không gì là chắc chắn người đó sẽ đối tốt với tôi mãi mãi.
Vậy cho nên cái tâm an đến từ người khác, từ ngoại cảnh chỉ là cái an nhất thời. Phản ánh cảm xúc của ta từ sự tác động của bên ngoài. Hay đúng hơn là soi chiếu tâm mong cầu của mỗi người.
Vì có tâm mong cầu người kia phải đối tốt với mình nên mới sinh ra sự bất an, lo lắng. Nếu như biết buông xả, biết chấp nhận như chính sự vật, hiện tượng vẫn là thì đã không có những cảm xúc đó.
Chính vì vậy ta luôn cần phải “tỉnh” mọi lúc. Để nhìn nhận sự việc một cách khách quan, công bằng. Và hạnh phúc vẹn toàn nhất chính là sự nhận thức hiện tại.
Thông qua những dòng chia sẻ trên, EDUFA hy vọng có thể phần nào mở rộng thêm cho bạn đọc những góc nhìn về chánh niệm. Phương pháp xây dựng “tâm an”, cho chính chúng ta.
Thiền chánh niệm: Hành trình chữa lành từ bên trong
