Chúng ta vẫn thường nghe đến hai kiểu người trong xã hội: hướng nội và hướng ngoại. Nhưng thực tế, không phải ai cũng có thể xác định rõ ràng bản thân thuộc về nhóm nào.
Liệu bạn có từng cảm thấy mình vừa thích sự yên tĩnh nhưng lại sợ cảm giác cô lập? Hay thường xuyên tham gia các hoạt động xã hội nhưng lại thấy mệt mỏi với sự ồn ào, náo nhiệt? Có thể bạn đang nằm ở “lằn ranh” giữa hai khái niệm tưởng chừng đối lập này.
Hướng nội không đồng nghĩa với cô lập, hướng ngoại cũng không hẳn yêu đông vui
Theo GS.TS Vũ Gia Hiền – Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Khoa học – Công nghệ TP.HCM, rất nhiều người vẫn nhầm lẫn giữa việc sống hướng nội và việc thích sống một mình. Tương tự, không phải ai hướng ngoại cũng yêu thích đám đông hay các sự kiện ồn ào.
Ông chia sẻ rằng cụm từ “hướng nội nhưng sợ cô đơn” thực ra phản ánh một trạng thái khi cá nhân chưa thật sự hiểu rõ mục đích sống của mình. Khi chưa trả lời được câu hỏi “mình hướng nội để làm gì?”, thì sự lựa chọn tính cách trở thành một phản ứng bị động, dễ tạo ra mâu thuẫn nội tâm.
Vì thế, hiểu rõ tính cách của bản thân là điều cần thiết, không phải để gán nhãn, mà để biết cách sống thoải mái nhất với chính mình, tận dụng điểm mạnh và chấp nhận điểm yếu một cách tích cực.
Tính cách không phải là cố định
Tính hướng nội hay hướng ngoại không hoàn toàn cố định từ khi sinh ra, mà chịu ảnh hưởng từ môi trường, trải nghiệm sống, và thậm chí cả trạng thái tinh thần tại từng thời điểm. Một người sống nội tâm khi bị áp lực quá lâu có thể bắt đầu muốn chia sẻ nhiều hơn. Ngược lại, người vốn thích giao lưu có thể tìm đến sự tĩnh lặng để lấy lại cân bằng.
Những trạng thái “hướng nội nhưng sợ cô đơn” hay “hướng ngoại mà sợ đông đúc” thực chất là biểu hiện khi mong muốn bên trong không còn đồng nhất với năng lực nội tại. Nói cách khác, ta đang mong điều gì đó mà chính mình lại chưa đủ vững vàng để đạt được.
Hướng nội – Hướng ngoại hay hướng trung: Điều nào tốt hơn?
Giữa hai thái cực, phần lớn mọi người đều có xu hướng thuộc về nhóm “hướng trung” (ambivert) – kết hợp cả hai tính cách. GS.TS Vũ Gia Hiền lý giải rằng, người hướng trung là những người có khả năng thích nghi linh hoạt: vừa biết lắng nghe như người hướng nội, vừa dễ dàng giao tiếp như người hướng ngoại.
Giáo sư Adam M. Grant – nhà tâm lý học tại Đại học Pennsylvania (Mỹ) – cũng cho rằng đa số chúng ta thuộc kiểu tính cách trung hòa.
Ông từng khảo sát 340 nhân viên chăm sóc khách hàng qua điện thoại và nhận thấy nhóm hướng trung có tỷ lệ bán hàng cao hơn hẳn, do khả năng điều chỉnh hành vi theo đối tượng và tình huống.
Biểu hiện của người hướng trung
Nếu bạn vừa cảm thấy thoải mái khi ở một mình, vừa không gặp khó khăn trong các cuộc giao tiếp xã hội, có thể bạn là một người hướng trung. Những người như vậy thường:
- Biết cân bằng giữa làm việc độc lập và hợp tác nhóm
- Có khả năng kết nối tốt nhưng vẫn giữ được không gian cá nhân
- Linh hoạt trong nhiều hoàn cảnh, từ yên tĩnh đến sôi nổi
- Dễ tạo cảm giác tin tưởng cho người khác
Theo ông Hiền, đây là một thế mạnh đáng quý vì nó giúp cá nhân dễ thích nghi, hợp tác tốt trong môi trường công việc và xây dựng các mối quan hệ xã hội lành mạnh.
Lắng nghe bản thân để hiểu rõ mình hơn
Việc rèn luyện sức khỏe tinh thần cũng là yếu tố quan trọng để duy trì sự cân bằng. Người hướng nội không chỉ phù hợp với thiền định hay yoga; họ cũng có thể tìm đến các môn thể thao năng động để giải tỏa căng thẳng.
Tương tự, người hướng ngoại cũng cần những khoảnh khắc tĩnh lặng để chăm sóc nội tâm.
Quan trọng nhất vẫn là việc hiểu và chấp nhận chính mình. Khi bạn xác định rõ mục tiêu sống – dù theo hướng nội, hướng ngoại hay trung hòa – bạn sẽ dễ dàng tìm được công việc phù hợp, chọn đúng mối quan hệ nên gìn giữ, và tránh được nhiều mâu thuẫn nội tâm không đáng có.
Đừng ngại kết nối, dù bạn là ai
Dù bạn thuộc kiểu tính cách nào, hãy nhớ rằng con người là sinh vật xã hội. Việc kết nối với người khác, dù ít hay nhiều, là điều không thể thiếu. Sự chia sẻ, cảm thông và hỗ trợ lẫn nhau chính là điều khiến cuộc sống trở nên dễ chịu và ý nghĩa hơn. Thay vì bó buộc bản thân trong một “khuôn mẫu” tính cách, hãy để sự hiểu biết về chính mình trở thành bàn đạp cho cuộc sống hạnh phúc và thành công hơn.
