Big 5 Personality, hay mô hình Big-Five, là một trong những công cụ hữu ích nhất trong việc đánh giá tính cách con người.
Mô hình này ban đầu được khám phá bởi nhiều nhóm nhà nghiên cứu vào cuối thế kỷ 20. Tuy nhiên, phải đến những năm 1990, nó mới được ứng dụng rộng rãi trong lĩnh vực tâm lý và tuyển dụng.
Mô hình Big-Five do Lewis Goldberg đặt tên gồm 5 yếu tố tính cách chính:
- Openness (Cởi mở)
- Conscientiousness (Tận tâm)
- Extraversion (Hướng ngoại)
- Agreeableness (Thân thiện)
- Neuroticism (Nhạy cảm)
Hãy cùng EDUFA tìm hiểu chi tiết về những yếu tố này và cách áp dụng chúng vào công việc nhé!
Các yếu tố chính trong Big 5 personality
1. Openness (Cởi mở)
Yếu tố Openness thể hiện khả năng tư duy sáng tạo và sự hào hứng trong việc tiếp nhận những kinh nghiệm mới.
Người có mức Openness cao thường tò mò, nhạy bén và luôn mong muốn khám phá thế giới xung quanh. Họ sở hữu khả năng sáng tạo độc đáo và tư duy trừu tượng tốt. Trong khi đó, những người đặt Openness thấp thường bảo thủ và khó thích nghi với những thay đổi.
2. Conscientiousness (Tận tâm)
Người tận tâm thường rất trách nhiệm và tập trung vào việc đạt được mục tiêu. Họ làm việc cố gắng, cẩn thận và luôn tuân thủ các quy tắc.
Những người này có xu hướng tổ chức tốt, biết lên kế hoạch cụ thể và biết quản lý thời gian hiệu quả. Họ thường phù hợp với những vai trò cần độ tận tâm cao như quản lý dự án, lên kế hoạch hoặc đề xuất chiến lược.
3. Extraversion (Hướng ngoại)
Hướng ngoại đề cao thể hiện người thích tương tác xã hội, năng động, giao tiếp tốt và luôn tràn đầy năng lượng. Họ thường thích giao lưu, thích nghi nhanh trong môi trường đông người và dễ gây ấn tượng tốt.
Những người hướng nội ngược lại thường thích nghiệm những khoảnh khắc tĩnh lặng và tập trung vào suy nghĩ cá nhân. Họ phù hợp với các vai trò đòi hỏi sự tập trung cao.
4. Agreeableness (Thân thiện)
Tính thân thiện thể hiện ở sự đồng cảm, quan tâm đến nhu cầu người khác và khả năng duy trì mối quan hệ hài hòa. Những người thân thiện cao thường đặt lợi ích tập thể lên trên lợi ích cá nhân.
Trong môi trường làm việc, họ thể hiện sự cầu tiến và khả năng giải quyết xung đột một cách hiệu quả. Ngược lại, những người thân thiện thấp thường báo thủ và đầy tính phê phán.
5. Neuroticism (Nhạy cảm)
Tính nhạy cảm là khả năng đối mặt với áp lực và căng thẳng. Người nhạy cảm cao thường lo âu và dễ bị ảnh hưởng bởi những yếu tố ngoài. Trong khi đó, những người nhạy cảm thấp có xu hướng kiểm soát cảm xúc tốt và đối mặt được với các thách thức.
Cách áp dụng Big 5 personality vào công việc
Dưới đây là cách áp dụng từng yếu tố của Big 5 personality vào các lĩnh vực khác nhau:
1. Sự cởi mở
Đặc điểm : Tư duy
Lĩnh vực ứng dụng:
- Thiết kế & Nghệ thuật : Những cá nhân có tính mở cao phù hợp với các trò chơi như thiết kế đồ họa, nghệ sĩ hoặc biên tập nội dung sáng tạo.
- Nghiên cứu & Phát triển (R&D) : Họ có khả năng tạo ra ý tưởng độc lập, hỗ trợ phát minh hoặc cải tiến sản phẩm.
- Tiếp thị & Truyền thông : Tư duy sáng tạo giúp họ thực hiện các chiến lược quảng cáo, nội dung truyền thông hoặc chiến dịch đổi mới hiệu quả.
2. Tận tâm
Đặc điểm : Chăm chỉ, tổ chức, có trách nhiệm và chú ý đến chi tiết.
Lĩnh vực ứng dụng:
- Quản lý Dự án : Những người tận tâm phù hợp với vai trò giám sát tiến độ, lập kế hoạch, đảm bảo hoàn thành đúng thời hạn.
- Kế toán & Tài chính : Sự tỉ mỉ và quy tắc giúp họ xử lý các số và quản lý nguồn lực hiệu quả.
- Y tế : Trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, tận tận tâm đảm bảo bệnh nhân được quan tâm và đúng quy trình.
3. Hướng ngoại
Đặc điểm : Năng động, giao tiếp tốt, thích tương tác xã hội và thu hút sự chú ý.
Lĩnh vực ứng dụng:
- Bán hàng & Dịch vụ khách hàng : Bởi những người hướng ngoại rất giỏi xây dựng mối mối quan hệ và dễ dàng kết nối với khách hàng.
- Quan hệ công chúng (PR) : Họ có khả năng giao tiếp tự nhiên, phù hợp với các sự kiện hoặc vai trò liên quan đến truyền thông, ứng xử giao tiếp.
- Giải trí & Truyền hình : Tính cách hướng ngoại giúp họ tỏa sáng trong các vai trò trò như MC, diễn viên hoặc người dẫn chương trình.
4. Thân thiện
Đặc điểm : Nhanh chóng, hợp lý, đồng cảm và xử lý ổn định.
Lĩnh vực ứng dụng:
- Nhân sự (HR) : Họ phù hợp với công việc quản lý mối quan hệ nhân viên, tuyển dụng và xây dựng văn hóa doanh nghiệp tích cực.
- Giáo dục & Đào tạo : Khả năng đồng cảm giúp họ dễ dàng truyền đạt kiến thức và hỗ trợ hiệu quả học tập.
- Công tác xã hội : Trong lĩnh vực này, tính cách thân thiện hỗ trợ khiến họ thích và mong muốn làm việc với các nhóm yếu thế hoặc cộng đồng.
5. Nhạy cảm
Đặc điểm : Phản ứng mạnh với căng thẳng, dễ lo lắng hoặc cảm thấy không ổn định về mặt cảm xúc.
Lĩnh vực ứng dụng:
- Tư vấn tâm lý : Sự nhạy cảm giúp họ đồng cảm với khách hàng, hiểu sâu các vấn đề cảm xúc.
- Sáng tạo nghệ thuật : Những cảm xúc sâu sắc có thể là nguồn cảm hứng trong các lĩnh vực như viết lách, hội họa hoặc âm nhạc.
- Nghiên cứu chuyên sâu : Trong môi trường nghiên cứu ít tương tác xã hội, họ có thể tập trung cao độ và phát hiện ra các chi tiết khó nhận biết.
Lợi ích khi áp dụng Big 5 personality vào công việc
- Công việc đạt hiệu suất tối ưu : Phân chia công việc phù hợp với tính cách của từng cá nhân.
- Nâng cao sự hài lòng của nhân viên : Khi làm công việc đúng trường, nhân viên thường gắn bó hơn với tổ chức.
- Xây dựng hiệu quả nhóm nhóm : Biết cách giúp xây dựng các nhóm đa dạng nhưng cân bằng, hỗ trợ lẫn nhau.
- Tăng cường năng lực lãnh đạo : Nhà quản lý có thể điều chỉnh cách tiếp cận từng nhân viên, thúc đẩy sự phát triển cá nhân.
Mô hình Big 5 personality không chỉ là công cụ đánh giá cách tính mà còn là chìa khóa để phát triển toàn diện các cá nhân và tổ chức. Khi áp dụng đúng cách, mô hình này sẽ giúp con người có tiềm năng tối ưu hóa các lĩnh vực, thúc đẩy sự phát triển bền vững trong công việc và xã hội.
Xem thêm: Mô hình Big Five là gì?