Dạy trẻ bị mất tập trung giảm chú ý phụ huynh cần tìm hiểu rõ về nguyên nhân, dấu hiệu và cách khắc phục. Bài viết sau, EDUFA sẽ giúp phụ huynh hiểu rõ dấu hiệu, nguyên nhân cũng như những cách dạy trẻ mất tập trung, giảm chú ý một cách khoa học và hiệu quả.
Trong quá trình phát triển, có không ít trẻ gặp phải tình trạng khó tập trung hoặc hiếu động quá mức, thường được gọi là rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD). Đây là một vấn đề phát triển phổ biến ở trẻ nhỏ, ảnh hưởng trực tiếp đến hành vi, khả năng học tập và mối quan hệ xã hội. Nếu không được nhận diện và can thiệp kịp thời, trẻ có thể gặp khó khăn lâu dài trong việc hình thành tính cách và kiểm soát cảm xúc.
1. Nhận biết trẻ mắc chứng tăng động giảm chú ý
ADHD thường xuất hiện ở trẻ từ 3 đến 11 tuổi, với những biểu hiện đặc trưng như dễ phân tâm, khó duy trì sự chú ý và có xu hướng hành động bốc đồng.
Một số dấu hiệu thường gặp khi trẻ mất tập trung:
- Trẻ dễ bị xao nhãng khi đang học hoặc chơi.
- Thường bỏ qua các chi tiết nhỏ, dẫn đến sai sót trong bài tập hoặc công việc hằng ngày.
- Khó lắng nghe khi người lớn nói, không làm theo hướng dẫn.
- Dễ bỏ cuộc khi làm việc cần sự tập trung lâu dài.
- Hay quên, thường xuyên làm mất sách vở hoặc đồ dùng cá nhân.
Biểu hiện tăng động đi kèm:
- Trẻ luôn cử động tay chân, khó ngồi yên.
- Nói nhiều, chen ngang khi người khác trò chuyện hoặc chơi.
- Dễ cáu gắt, bộc lộ cảm xúc bốc đồng.
- Thường xuyên chạy nhảy, hiếu động không ngừng.
Nếu phụ huynh thấy con có nhiều dấu hiệu kể trên, nên đưa trẻ đến bác sĩ tâm lý hoặc chuyên gia để được thăm khám và làm các bài kiểm tra về trí tuệ, cảm xúc, hành vi. Việc này giúp xác định chính xác tình trạng và đưa ra phương pháp hỗ trợ phù hợp.
2. Nguyên nhân gây ra tình trạng trẻ mất tập trung
Có nhiều yếu tố dẫn đến chứng tăng động giảm chú ý ở trẻ, có thể kể đến:
- Di truyền: Nếu cha hoặc mẹ từng mắc chứng này, khả năng trẻ cũng gặp phải khá cao.
- Ảnh hưởng trong thai kỳ hoặc khi sinh: Các bệnh lý trong thời gian mang thai, sinh non, hoặc tổn thương não có thể tác động.
- Môi trường sống: Trẻ lớn lên trong không gian ồn ào, thiếu ổn định dễ gặp khó khăn trong việc duy trì sự tập trung.
- Thói quen sinh hoạt: Việc lạm dụng thiết bị điện tử, xem tivi hoặc chơi game quá nhiều khiến trẻ khó kiểm soát hành vi.
- Ô nhiễm và các yếu tố độc hại: Một số nghiên cứu cho rằng môi trường ô nhiễm cũng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển thần kinh của trẻ.
3. Cách dạy trẻ mất tập trung, giảm chú ý
Xây dựng thời gian biểu khoa học
Một lịch trình rõ ràng giúp trẻ cảm thấy an toàn và biết được mình cần làm gì ở từng thời điểm. Cha mẹ nên ghi chi tiết các mốc giờ cho hoạt động hằng ngày, chẳng hạn:
- 6h30: thức dậy và vệ sinh cá nhân
- 6h45: ăn sáng
- 7h00: đi học
Việc duy trì thói quen này sẽ hạn chế sự bừa bộn, giúp trẻ tập trung hơn.
Chia nhỏ nhiệm vụ học tập và sinh hoạt
Trẻ ADHD thường nhanh chán khi phải làm việc dài hơi. Thay vì giao một nhiệm vụ lớn, cha mẹ hãy chia thành nhiều bước nhỏ, ví dụ “giải 3 bài toán” thay vì “làm hết tập bài tập”. Điều này giúp trẻ dễ dàng đạt được mục tiêu và có động lực tiếp tục.
Đặt thời gian cụ thể cho từng công việc
Để hạn chế sự trì hoãn, phụ huynh nên quy định khung giờ rõ ràng, chẳng hạn “viết đoạn văn trong 30 phút”. Có thể dùng đồng hồ báo thức để trẻ tự ý thức thời gian. Sau khi hoàn thành, nên cho trẻ nghỉ ngơi ngắn 10 – 15 phút để lấy lại năng lượng.
Hướng dẫn thay vì làm thay
Cha mẹ cần giải thích cụ thể yêu cầu, giúp trẻ hiểu từng bước nhưng tuyệt đối không làm hộ. Ví dụ, thay vì nói “con hãy làm hết bài tập tối nay”, hãy hướng dẫn rõ “con cần làm xong 1 bài toán và 2 câu văn hôm nay”.
Khen ngợi và khích lệ kịp thời
Trẻ rất cần sự ghi nhận. Ngay cả khi kết quả chưa hoàn hảo, cha mẹ vẫn nên khen ngợi sự nỗ lực của con. Tuy nhiên, lời khen phải chân thực, tránh tâng bốc quá mức khiến trẻ ảo tưởng về khả năng của mình.
Giải thích hành vi sai thay vì trừng phạt nặng
Đòn roi không giúp trẻ tiến bộ, thậm chí khiến trẻ chống đối. Thay vào đó, cha mẹ nên nhẹ nhàng phân tích để trẻ hiểu hành vi sai và khuyến khích con sửa. Nếu cần thiết, áp dụng hình phạt hợp lý như không cho xem chương trình tivi yêu thích khi con không nghe lời.
Khuyến khích vận động và hoạt động ngoại khóa
Các môn thể thao như bơi lội, bóng đá, nhảy dây không chỉ giúp trẻ giải phóng năng lượng dư thừa mà còn rèn sự kiên nhẫn, tính kỷ luật. Ngoài ra, các hoạt động ngoại khóa giúp trẻ hòa nhập tốt hơn với bạn bè.
Dành thời gian trò chuyện và chơi cùng con
Khoảng 30 phút mỗi ngày để cha mẹ đọc sách, kể chuyện, chơi cờ hoặc xếp lego cùng con mang lại hiệu quả bất ngờ. Những hoạt động này vừa giúp con rèn kỹ năng tư duy, vừa tăng gắn kết tình cảm gia đình.
Chỉ tập trung làm một việc tại một thời điểm
Không nên bắt trẻ làm nhiều việc cùng lúc. Ví dụ, khi yêu cầu con dọn phòng, hãy hướng dẫn lần lượt: gấp chăn, sắp xếp bàn học, cất đồ chơi… Việc này giúp trẻ rèn sự tập trung và hoàn thành công việc hiệu quả hơn.
Phối hợp giữa gia đình và nhà trường
Sự đồng hành của giáo viên rất quan trọng. Cha mẹ nên trao đổi với thầy cô về tình trạng của con để có biện pháp hỗ trợ, chẳng hạn sắp xếp chỗ ngồi yên tĩnh hoặc giao việc nhỏ trong lớp để trẻ bớt hiếu động.
4. Chế độ dinh dưỡng hỗ trợ trẻ ADHD
Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện sự tập trung và hành vi của trẻ.
- Bổ sung protein: Thịt, trứng, phô mai, các loại hạt giúp trẻ duy trì năng lượng và tăng khả năng tập trung.
- Cắt giảm tinh bột đơn giản: Hạn chế bánh kẹo, nước ngọt, thực phẩm từ bột mì trắng vì dễ gây mất cân bằng năng lượng.
- Tăng cường rau củ và trái cây: Cam, táo, kiwi, bưởi… cung cấp vitamin, giúp trẻ ngủ ngon và tăng sức đề kháng.
- Omega-3: Có nhiều trong cá hồi, cá ngừ, quả óc chó, dầu ô liu. Đây là dưỡng chất quan trọng cho sự phát triển não bộ.
Nên tránh:
- Đường: Dù chưa có bằng chứng rõ ràng, nhưng nhiều trẻ trở nên hiếu động hơn sau khi ăn đồ ngọt.
- Caffeine: Dù có thể cải thiện sự tập trung trong chốc lát, nhưng tác hại lâu dài nhiều hơn lợi ích.
Kết Luận
Chứng tăng động giảm chú ý không chỉ ảnh hưởng đến học tập mà còn tác động đến tâm lý và các mối quan hệ của trẻ.
Việc phát hiện sớm, kết hợp giáo dục đúng cách, chế độ dinh dưỡng hợp lý và sự đồng hành của gia đình. nhà trường sẽ giúp trẻ phát triển toàn diện hơn. Cha mẹ hãy kiên nhẫn, đồng hành và trở thành chỗ dựa vững chắc để con từng bước vượt qua khó khăn.
Xem thêm: Nên làm gì khi con trẻ không thích học?
