Nguyên tắc dạy con của người Nhật là gì để trẻ có tính tự lập và ngoan ngoãn từ sớm? Cùng EDUFA khám phá ngay!
Giáo dục con cái từ khi còn nhỏ đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành tính cách, tư duy và nề nếp cho trẻ. Trong số các phương pháp giáo dục trên thế giới, cách dạy con của người Nhật được đánh giá rất cao vì giúp trẻ trở nên ngoan ngoãn, lễ phép, độc lập và sáng tạo.
Bài viết này EDUFA sẽ tổng hợp 12 nguyên tắc nuôi dạy con đặc trưng của người Nhật, kèm giải thích chi tiết để phụ huynh Việt có thể tham khảo và áp dụng.
1. Nguyên tắc dạy con: rèn tính kỷ luật cho trẻ ngay từ nhỏ
Tính kỷ luật là nền tảng để trẻ sống tự giác, biết tôn trọng quy tắc chung. Ở Nhật, trẻ được dạy xếp hàng khi qua đường, chờ đến lượt mua hàng, ăn uống đúng giờ mà không cần bố mẹ nhắc.
Điểm đặc biệt là người Nhật không dùng đòn roi hay quát mắng để rèn kỷ luật, mà dùng sự kiên nhẫn, hướng dẫn nhẹ nhàng và làm mẫu cho con noi theo.
Khi trẻ mắc lỗi ở nơi công cộng, cha mẹ Nhật sẽ tìm chỗ kín đáo để giải thích thay vì la mắng trước mặt người khác. Điều này giúp trẻ hiểu mình sai ở đâu, vẫn cảm thấy được tôn trọng và dễ dàng hợp tác hơn.
2. Dạy con biết tôn trọng và công bằng với mọi người
Trẻ em Nhật được giáo dục rằng mọi người đều bình đẳng, không phân biệt giàu nghèo hay địa vị. Ở trường, các em được thầy cô đối xử công bằng và học cách tôn trọng bạn bè, người lớn tuổi.
Từ nhỏ, trẻ được rèn văn hóa cúi chào 90 độ, một nét đẹp thể hiện sự kính trọng.
Đặc biệt, cha mẹ Nhật còn dạy con tôn trọng mọi ngành nghề, kể cả những công việc đơn giản như lao công hay quét dọn đường phố, vì mọi việc đều có giá trị trong xã hội.
3. Cha mẹ làm gương và chú trọng môi trường sống
Người Nhật tin rằng cha mẹ là tấm gương phản chiếu của con. Nếu muốn con kỷ luật, lễ phép, cha mẹ phải sống đúng với những điều mình dạy. Bên cạnh đó, môi trường nuôi dạy con cũng được chú trọng.
Gia đình là nơi trẻ học các giá trị sống đầu tiên, vì vậy cha mẹ Nhật luôn giữ bầu không khí hòa thuận, tránh để trẻ chứng kiến xung đột. Họ cũng hạn chế để con tiếp xúc với môi trường có nhiều thói quen xấu.
4. Khuyến khích trẻ tham gia hoạt động tập thể
Trẻ em Nhật được tạo cơ hội vận động và giao lưu từ sớm. Ngay khi mới 2 tuổi, các em đã được cha mẹ cho đi bộ hàng ngày, tham gia hoạt động ở công viên hoặc sự kiện cộng đồng. Những hoạt động này giúp trẻ phát triển thể chất, tăng khả năng giao tiếp và rèn kỹ năng làm việc nhóm điều rất được coi trọng trong văn hóa Nhật Bản.
5. Tạo điều kiện để con phát huy năng lực
Cha mẹ Nhật tôn trọng sở thích của con, cho phép trẻ chọn những môn học hay hoạt động ngoại khóa mình yêu thích như cắm trại, làm bánh, tham gia lễ hội… Mục tiêu là giúp trẻ tự tin bộc lộ năng lực, rèn tính dũng cảm và có nhiều trải nghiệm quý giá. Ngoài giờ học ở trường, trẻ được khuyến khích tham gia biểu diễn nghệ thuật, triển lãm hay các buổi giao lưu cộng đồng.
6. Rèn tính tự giác từ sớm
Tính tự giác là một trong những đức tính nổi bật của trẻ em Nhật. Từ 2 – 3 tuổi, trẻ đã được dạy tự ăn, cầm đũa đúng cách, tự vệ sinh cá nhân và ngồi ngay ngắn khi ăn. Trẻ hiểu rằng có những việc mình phải tự làm mà không cần chờ bố mẹ nhắc, nhờ vậy hình thành ý thức trách nhiệm từ rất nhỏ.
7. Không chỉ trích mà hướng dẫn sửa lỗi
Khi trẻ mắc lỗi, cha mẹ Nhật không tập trung chỉ trích cá nhân, mà phân tích hành vi sai để con hiểu và sửa. Họ tránh sử dụng đòn roi hay mắng chửi, thay vào đó là nhắc nhở nhẹ nhàng và hướng dẫn cách làm đúng. Điều này giúp trẻ không cảm thấy xấu hổ hay tự ti, đồng thời ghi nhớ bài học lâu hơn.
8. Dạy con biết tự tìm tòi và nghiên cứu
Người Nhật rèn cho trẻ thói quen tự học và khám phá. Ngay từ nhỏ, trẻ được hướng dẫn cách tra cứu từ điển, tìm thông tin để giải quyết vấn đề thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào người lớn. Nhờ đó, trẻ phát triển khả năng tư duy độc lập và ghi nhớ kiến thức lâu hơn so với việc chỉ nghe người khác giảng.
9. Kiên nhẫn khi con học điều mới
Cha mẹ Nhật hiểu rằng trẻ cần thời gian để thành thạo một kỹ năng. Ví dụ, để đọc trôi chảy bảng chữ cái, trẻ có thể mất 3 tháng luyện tập. Thay vì sốt ruột hay nóng giận, họ kiên nhẫn giải đáp mọi thắc mắc của con, dù câu hỏi lặp đi lặp lại nhiều lần. Chính sự kiên nhẫn này giúp trẻ học tập trong tâm thế thoải mái.
10. Chú trọng giáo dục qua truyện cổ tích
Truyện cổ tích được xem là “kho tàng nuôi dưỡng trí tưởng tượng” của trẻ em Nhật. Cha mẹ thường kể chuyện để lồng ghép bài học đạo đức, khơi gợi khả năng sáng tạo và giúp con hình dung về thế giới một cách sinh động. Những yếu tố kỳ ảo, nhân vật anh hùng hay thử thách trong truyện đều góp phần truyền cảm hứng và định hướng nhân cách cho trẻ.
11. Không áp đặt hay gắn nhãn tiêu cực
Người Nhật tránh việc áp đặt suy nghĩ hay buộc trẻ làm những điều trái ý muốn. Họ tin rằng áp đặt sẽ khiến trẻ mất tự tin, thu mình và ít dám bày tỏ ý kiến. Thay vì dùng lời lẽ nặng nề, cha mẹ sẽ trao đổi nhẹ nhàng, phân tích vì sao hành động đó chưa đúng và khuyến khích con cải thiện.
12. Khen hành vi cụ thể thay vì khen chung chung
Khi con làm tốt, cha mẹ Nhật không khen kiểu “Con giỏi quá” vì dễ khiến trẻ tự mãn. Thay vào đó, họ khen chi tiết hành động cụ thể, ví dụ: “Hôm nay con tự dọn đồ chơi rất gọn gàng” hoặc “Con tự mặc quần áo nhanh lắm”. Việc khen đúng hành vi sẽ giúp trẻ hiểu mình đã làm tốt ở điểm nào và có động lực tiếp tục phát huy.
Kết luận
Cách dạy con của người Nhật đề cao sự tôn trọng, kiên nhẫn và hướng dẫn bằng tình thương thay vì áp lực. 12 nguyên tắc trên không chỉ giúp trẻ phát triển toàn diện mà còn nuôi dưỡng những phẩm chất bền vững cho tương lai. Phụ huynh Việt có thể lựa chọn những phương pháp phù hợp để áp dụng trong gia đình, từ đó tạo môi trường giáo dục lành mạnh và hiệu quả cho con.
