Trong những năm gần đây, kỳ thi Đánh giá năng lực (ĐGNL) do Đại học Quốc gia TP.HCM tổ chức ngày càng nhận được sự quan tâm lớn từ học sinh và phụ huynh. Đây không chỉ là kỳ thi bổ sung bên cạnh kỳ thi tốt nghiệp THPT, mà còn mở ra cơ hội rộng mở vào nhiều trường đại học danh tiếng.
Vậy học ĐGNL như thế nào cho đúng? Cần ôn luyện ra sao để đạt kết quả tốt? Bài viết dưới đây EDUFA sẽ giúp bạn hiểu rõ từng bước cần chuẩn bị.
1. Kỳ thi Đánh giá năng lực là gì và vì sao ngày càng quan trọng?
Kỳ thi ĐGNL là một hình thức tuyển sinh riêng do các Đại học Quốc gia (như ĐHQG TP.HCM, ĐHQG Hà Nội) tổ chức, nhằm đánh giá toàn diện năng lực học sinh từ khả năng ngôn ngữ, tư duy logic đến kiến thức liên môn.
So với kỳ thi tốt nghiệp THPT, ĐGNL không đánh giá năng lực qua việc học thuộc lòng mà chú trọng khả năng phân tích, tổng hợp, và vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Vì thế, nhiều học sinh chọn học ĐGNL song song với thi tốt nghiệp như một “phao cứu sinh”, mở thêm nhiều cánh cửa vào đại học.
2. Học ĐGNL khác gì so với ôn thi tốt nghiệp THPT?
Sự khác biệt nằm ở cách tiếp cận và kỹ năng tư duy.
Trong khi kỳ thi tốt nghiệp THPT chú trọng từng môn học riêng biệt, đề thi có xu hướng thiên về lý thuyết và học thuộc, thì ĐGNL lại đòi hỏi khả năng tư duy liên môn, đọc hiểu nhanh, phản xạ nhạy bén và xử lý tình huống thực tế.
Ví dụ, một câu hỏi trong phần liên môn có thể yêu cầu học sinh đọc biểu đồ kinh tế, kết hợp kiến thức môn Địa lý – Toán – GDCD để trả lời. Vì vậy, học ĐGNL là học cách tư duy tổng hợp, không phải học tủ, học thuộc.
3. Cấu trúc đề thi ĐGNL gồm những gì?
Hiện nay, cấu trúc đề thi của ĐHQG TP.HCM gồm 3 phần với tổng điểm tối đa là 1200 điểm:
- Thời gian làm bài: 150 phút
- Hình thức: Trắc nghiệm hoàn toàn, trên giấy.
Cụ thể:
- Phần 1: Sử dụng ngôn ngữ (400 điểm)
- Gồm Ngữ văn và Tiếng Anh.
- Kiểm tra kỹ năng đọc hiểu, từ vựng, ngữ pháp, khả năng phân tích ngôn ngữ và hiểu văn bản.
- Gồm Ngữ văn và Tiếng Anh.
- Phần 2: Toán học, tư duy logic, xử lý số liệu (400 điểm)
- Bao gồm kiến thức toán phổ thông, kỹ năng suy luận logic, giải quyết vấn đề, phân tích bảng biểu và đồ thị.
- Bao gồm kiến thức toán phổ thông, kỹ năng suy luận logic, giải quyết vấn đề, phân tích bảng biểu và đồ thị.
- Phần 3: Giải quyết vấn đề với kiến thức liên môn (400 điểm)
- Tích hợp kiến thức Khoa học Tự nhiên (Lý – Hóa – Sinh) và Khoa học Xã hội (Sử – Địa – GDCD).
- Yêu cầu học sinh vận dụng kiến thức nhiều lĩnh vực trong thực tiễn.
- Tích hợp kiến thức Khoa học Tự nhiên (Lý – Hóa – Sinh) và Khoa học Xã hội (Sử – Địa – GDCD).
4. Cần chuẩn bị gì khi bắt đầu học ĐGNL?
Kỳ thi Đánh giá năng lực không đánh đố học sinh bằng những kiến thức hàn lâm khó nhớ, mà đòi hỏi sự chuẩn bị vững chắc về tư duy, kỹ năng và nền tảng kiến thức rộng. Vậy để học hiệu quả, học sinh cần chuẩn bị những gì?
Trang bị tư duy học chủ động – học để hiểu, không học để nhớ
Khác với kỳ thi truyền thống, ĐGNL không kiểm tra khả năng học thuộc mà đánh giá năng lực vận dụng và tư duy. Vì thế, học sinh cần thay đổi cách tiếp cận:
- Không chỉ ghi nhớ công thức, mà phải hiểu rõ bản chất và biết cách ứng dụng vào các tình huống khác nhau.
- Khi học Văn, hãy luyện đọc hiểu sâu và phân tích ý nghĩa xã hội của văn bản.
- Khi học Toán hoặc Lý, hãy thử giải bài theo nhiều cách thay vì học máy móc.
Tư duy chủ động sẽ giúp bạn linh hoạt khi gặp câu hỏi lạ, không hoảng loạn trước những tình huống chưa từng luyện.
Củng cố kiến thức nền vững chắc và đừng bỏ sót phần nào
Mặc dù đề ĐGNL không quá chuyên sâu như đề thi tốt nghiệp, nhưng vẫn bao quát toàn diện các kiến thức phổ thông từ lớp 10 đến lớp 12. Bạn cần:
Nắm vững kiến thức các môn trọng tâm như:
- Ngữ văn: Cấu trúc tiếng Việt, kỹ năng đọc hiểu, diễn đạt và suy luận từ văn bản.
- Toán học: Đại số – Hình học cơ bản, xác suất, logic toán học.
- Tiếng Anh: Từ vựng, ngữ pháp, đọc hiểu, suy luận nội dung.
- Lý – Hóa – Sinh – Sử – Địa – GDCD: Những khái niệm cốt lõi, dữ kiện thực tiễn, mối liên hệ giữa các môn.
Học sinh không cần học quá sâu nhưng phải học đủ, để mỗi phần đều có thể làm bài không bị mất điểm vì bỏ sót.
Làm quen với cấu trúc và dạng đề thi đánh giá năng lực
Một trong những yếu tố quan trọng giúp đạt điểm cao là làm quen thật sớm với cấu trúc đề thi:
- Mỗi đề có 3 phần: ngôn ngữ, toán & logic, kiến thức liên môn tương ứng với cách suy nghĩ khác nhau.
- Bắt đầu luyện các dạng đề đơn lẻ theo phần → sau đó chuyển sang luyện đề tổng hợp 1200 điểm.
- Rèn kỹ năng phân tích biểu đồ, bảng biểu, đồ thị là những dạng bài thường xuất hiện trong phần tư duy logic và liên môn.
Nên làm nhiều đề thử của ĐHQG TP.HCM hoặc đề thi mẫu để làm quen với không khí thi thật và phân bổ thời gian hợp lý.
Phát triển các kỹ năng nền tảng: đọc nhanh – hiểu sâu – suy luận logic
Trong đề ĐGNL, có nhiều câu yêu cầu học sinh đọc một đoạn văn dài, hoặc phân tích bảng dữ liệu để suy luận thông tin. Đây là những kỹ năng không thể “luyện cấp tốc” mà cần rèn luyện đều đặn.
Học sinh cần:
- Rèn khả năng đọc hiểu nhanh: Gạch ý chính, xác định từ khóa, không đọc lan man.
- Luyện tư duy phân tích và phản biện: Biết đặt câu hỏi, tìm nguyên nhân và kết quả, mối liên hệ giữa các ý.
- Tư duy logic – loại trừ – so sánh đáp án: Giúp chọn ra phương án đúng nhất trong các câu trắc nghiệm có tính “nhiễu”.
Kỹ năng này không chỉ giúp làm bài tốt mà còn giúp học sinh phát triển tư duy học thuật trong dài hạn.
5. Chiến lược ôn luyện đánh giá năng lực hiệu quả
Bạn có thể chia giai đoạn ôn luyện theo mốc thời gian như sau:
- Tháng 7 – Tháng 10: Củng cố kiến thức phổ thông, đọc hiểu nhiều văn bản, luyện toán cơ bản và làm quen logic.
- Tháng 11 – Tháng 2: Bắt đầu luyện đề toàn diện, mỗi tuần 1 – 2 đề, phân tích lỗi sai.
- Tháng 3 – Tháng 4: Rèn phản xạ, xử lý nhanh biểu đồ, luyện đề theo cấu trúc 1200 điểm, thi thử với áp lực thời gian thật.
Bên cạnh đó, bạn có thể sử dụng các tài liệu chính thống như:
- Bộ đề của ĐHQG TP.HCM.
- Sách luyện thi ĐGNL theo từng phần.
- Tham gia lớp luyện thi ĐGNL chuyên biệt tại trung tâm uy tín.
6. Một số lưu ý quan trọng khi luyện thi ĐGNL
- Tránh học dàn trải: Hãy ôn theo năng lực cá nhân, tập trung vào phần dễ ăn điểm trước.
- Rèn kỹ năng làm bài: Làm bài đúng tốc độ, chọn đáp án thông minh, tránh sa đà vào câu khó.
- Giữ tinh thần ổn định: Kỳ thi kéo dài, cần giữ sức bền, không “học dồn – học nhồi”.
- Đặt mục tiêu cụ thể: Xác định rõ ngành học và trường học xét tuyển bằng ĐGNL để có chiến lược luyện thi phù hợp.
7. Kết luận: Hành trình chậm mà chắc sẽ thắng
Học ĐGNL không giống cuộc chạy đua nước rút. Đó là hành trình dài, yêu cầu học sinh phải bền bỉ, tự tin và biết cách học thông minh.
Nếu bạn bắt đầu từ hôm nay ôn luyện đều đặn và luyện phản xạ tốt thì không gì là không thể. ĐGNL sẽ không còn là áp lực mà là một cánh cửa mở ra nhiều cơ hội trong tương lai.
Xem thêm: Luyện thi ĐGNL đợt 2: Tăng gấp đôi cơ hội vào Đại học
